Trochę wakacyjnie – tym razem nie o edytorstwie, ale o muzeum. Tyle, że to Cafe Museum, najnowsza książka Roberta Makłowicza. Tych, którzy się zżymają, uspokajam: nie jest to książka kucharska. Ale owszem, jest to esej smakosza, nie tylko jednak kulinarnego. To zabawny i intrygujący esej – a jednocześnie ważny tekst dla tych, którzy czują się Środkowoeuropejczykami (nieustanne odwoływanie się do legendy łagodności monarchii austro-węgierskiej i dobrotliwego Franciszka Józefa). Ja chcę jednak zwrócić uwagę na inne elementy, niezauważany w recenzjach (jak najsłuszniej pochlebnych).

Sam tytuł i metoda pisarska pokazują bowiem, że autor ma powołanie muzealnika; jest nie tylko kimś w papuciach, kto oprowadza po zimnych, martwych salach – ale żywym cicerone, który, pełen emocji, chce dostrzec i odczuć przeszłość; i to tam, gdzie zwykle nie jest zauważana. Bo kto zauważa historię w tym, co na talerzu? A jeszcze bardziej – kto zauważa te drobiazgi, sprawiające, że teraźniejszość zamienia się w przeszłość, do której nie ma już powrotu?

Obserwacje małych zjawisk, które symbolizują zmianę podejścia do życia (podobnie, jak np. Henning Mankell – o zmianie mentalności Szwedów, której dowodem jest choćby zaprzestanie zwyczaju cerowania skarpet). A przy tym plastyczność i smakowitość opisów – sprawiają, że to nowoczesna książka do zastanowienia nad tym, co w teraźniejszości jest z historii, co na nas wpłynęło, dlaczego coś się zmieniało. A to zastanowienie to przecież sedno muzeum.